Hương vị con chù ụ muối

Nhớ thương con chù ụ muối!

Con chù ụ, cái tên nghe thấy lạ tai, mà nhìn cũng vui mắt bởi thân hình xù xì, sần sùi, chậm chạp; nhìn hơi buồn… Chù ụ cũng thuộc họ nhà cua, gần gũi với con ba khía, sống ở vùng bãi bồi ven biển. Ơ vùng ngập mặn huyện Ngọc Hiển, con chù ụ giờ đây cũng được “sánh bước” với con ba khía để làm ra những món ăn phổ biến như chù ụ luộc nước dừa, chù ụ rang me, chù ụ nướng… Duy món chù ụ muối thì mới thực hiện, bước đầu đã được nhiều thực khách gần xa đón nhận.

Về chợ Kiến Vàng (Khóm 8, Thị trấn Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển), ngoài con ba khía muối giờ đây một số hộ dân, chủ vựa thu mua thuỷ sản khi thu mua chù ụ tươi của người dân thì bắt đầu muối chù ụ. Bởi thân hình con chù ụ to hơn con ba khía, võ cũng cứng, giòn hơn nên nghề muối con chù ụ cũng phải có tay nghề và am hiểu đặc tính của chù ụ.

Con chù ụ được xem là “hàng dễ vỡ” vì thế người dân khai thác chù ụ phải ướp đá để càng, ngoe chù ụ được nguyên vẹn; chù ụ cũng hay kẹp nhau khi nhốt chung, vì thế trong thùng chù ụ của bà con lúc nào cũng có đá lạnh. Khi ấy chù ụ tươi của người dân sẽ bán cho vựa với giá thành cao hơn.

Chị Nguyễn Hồng Đạm, Chủ cơ sở thu mua hải sản Châu Sang, Thị trấn Rạch Gốc, cho biết: “Tiếp cận với nghề muối chù ụ khoảng gần 1 năm nay thôi. Trước đây mình làm con ba khía muối truyền thống và trở thành thương hiệu. Do không ai xem trọng con chù ụ hết nên giá thành rẽ, vì thế mình muốn nâng tầm giá trị con chù ụ lên nên bắt đầu thử muối. Do mình có nền tảng muối ba khía nên muối con chù ụ cũng tương đối dễ thực hiện”.

Vậy là chù ụ muối đã ra đời từ suy nghĩ của chị Đạm. Theo tìm hiểu thì con chù ụ lâu nay được xuất qua thị trường Camphuchia (chù ụ tươi sống), ít tiêu thụ ở thị trường nội địa. Từ khi con chù ụ muối của chị Đạm được thử nghiệm nên “tiếng tăm” chù ù muối cũng được thị trường nội địa quan tâm và tiêu thụ.

Theo một số bà con ở thị trấn Rạch Gốc, con chù ụ lâu nay người dân chỉ luộc, hấp… là ngon nhất và thịt của chù ụ rất ngọt (có thể ngọt hơn con ba khía), nhưng món chù ụ muối thì mới nghe đây thôi, nhiều bà con cũng chưa ăn thử. “Mỗi con có một đặc trưng khác nhau, con ba khía thì có mùi vị riêng, còn con chù ụ cũng vậy. Có người cho rằng ngon hơn ba khía muối, còn có thực khách khác thì nói ăn không bằng… Mỗi người sẽ có ý kiến riêng. Đặc biệt võ của con chù ụ muối rất giòn (giòn hơn ba khía), khi ăn vào sẽ cảm nhận được cảm giác giòn tan trong miệng”. Chị Đạm chia sẻ.

Đối với mặt hàng chù ụ tươi được vựa thu mua bán với giá khoảng 50 đến 60 nghìn đồng/kg (khoảng 12 đến 15 con/kg), tuỳ theo biến động của thị trường. Theo chị Đạm, chù ụ muối có giá khoảng 70 đến 80 nghìn đồng/kg. Riêng với đặc tính vỏ dầy, cứng nên lượng muối phải cho nhiều hơn một chút đến chù ụ ngấm, nếu không thịt chù ụ muối sẽ bị “bũn”; thịt chù ụ khi muối vẫn giữ được vị ngọt thơm vốn có.

Anh Lê Chí Cường (phụ trách muối chù ụ; Thị trấn Rạch Gốc), chia sẻ: “Chù ụ khi được thu mua sẽ bắt đầu lựa chọn, xịt rửa và để ráo nước. Chù ụ khi không đủ lượng muối sẽ bị đen nước và thịt không còn giữ được vị ngọt. Trước đây người dân chỉ biết đến con ba khía thôi, giờ đây có thêm con chù ụ muối, mong rằng sau này nhiều người sẽ biết đến, và cũng tự hào khi góp phần đưa những sản vật của quê hương vươn xa hơn”.

Chù ụ muối khi bảo quản ở nhiệt độ thường thì sẽ có hạn sử dụng từ 5 đến 7 ngày, và sẽ lâu hơn khi được bảo quản trong tủ lạnh. Hiện tại cơ sở của chị Đạm mỗi ngày cho ra thị trường hơn 50 kg chù ụ muối, thị trường chủ yếu ở các tỉnh miền tây. Nhờ làm nghề chù ụ muối mà cơ sở chị Đạm giải quyết khoảng 5 lao động ở địa phương. “Từ khi muối chù ụ này thì giá trị con chù ụ cũng cao lên, vừa giải quyết được lao động mà bà con làm nghề “săn” chù ụ cũng phấn khởi để có thêm thu nhập”. Chị Đạm tâm tình.

Chù ụ có nhiều cách chế biến, các món như nướng, hấp, luộc… cũng phải ăn kèm muối tiêu chanh, thêm ít ớt cho món ăn thêm đậm vị. Còn chù ụ muối thì đơn giản giống như cách ướp của con ba khía muối, vẫn chanh, đường, tỏi, ớt… Khi tách chù ụ ra thì rạch vàng ươm, hai càng to chắc, nhiều thịt. Mùi vị chù ụ muối ngon hơn khi thưởng thức cùng với cơm nguội; vị mặn, ngọt, chua, cay hoà quyện vào nhau trong miệng; chính vị ngọt của con chù ụ khi muối đã làm nao lòng và thương nhớ cho nhiều thực khách.

Do là mặt hàng mới nên chù ụ muối thành phẩm đơn giản chỉ được bảo quản trong hộp nhưng luôn đảm bảo vệ sinh. Dù vậy muốn được vươn xa như con ba khía muối cũng là một quá trình. Vì thế một số hộ dân làm nghề muối chù ụ luôn mong muốn có được thương hiệu, sự đầu tư bài bản của nhà nước để loài giáp xác thuộc họ cua này có chỗ đứng trên thị trường, trở thành món ăn không thể thiếu trên bàn tiệc khi du khách đặt chân đến Cà Mau.